Izvorna muzika

Mnogi je smatraju najstarijom muzikom na Balkanu, odnosno na prostorima bivse Jugoslavije.Pominje se pocetkom 17 vijeka u zapisima Evlije Ćelebije,
Istraživanjima kroz naš dugogodišnji rad otkrio sam sljedeće;
Ovu nasu vrstu muzike donijelo je pleme Kalesi iz daleke Persije u 15 vijeku. Pleme Kalesi se nastanilo na području Sprečanske doline zato je i najrasprostranjenija na ovom području. Neki je i dan danas zovu Kalesi muzika. Vjerovatno je po njoj i plemenu Kalesi i Kalesija dobila ime. Mnogi su je nazivali "Seljačka muzika" moderan naziv smo joj dali mi Bosanska izvorna muzika zajedno sa našim brojnim izvođačima. Nije to seljačka muzika to je muzika koja opušta dušu ,liječi i produžava život. Ne može se napisati notama već se prenosi sa koljena na koljeno raznim izborom starih instrumenata violine,šargije,zurle-svirale ili bubnja a u novije vrijeme i harmonike. Mnogi griješe kad u Bosansku izvornu muziku uvode i klavijature to je uništava.
Ova vrsta muzike pjeva se u dvoglasu ali i u troglasu kao što je to radila Kalesijska trojka. Posebna je tajna pjevanja u dvoglasu kad drugi glas preuzima pjesmu i pjeva dok prvi glas uzima zrak i tako naizmjenično. Neslaganjem prve i druge nema ni ljepote u pjesmi.Neki je pjevaju i u tercama sto zahtjeva još veće umijeće i umjetnost.Može se pjevati u skoro svim ritmovima ali je najljepša u estamu i valceru,ili kad se poravni skroz onda je čisto izvorna.

Izvorna muzika se prvo svirala uz šargiju-saz, violinu i udaraljke kao i uz zurle-svirale i bubanj.O tome svjedoče i najstarije ploče u muzeju u Sarajevu .Ploče su snimali Ausrijanci i Francuzi za bogatu klijentelu u to doba Tursku emitovane su posredstvom prvih gramofona mehaničkih na opruge koji su se iznajmljivali za vašare ili velike zabave.Izvorna muzika je kasnije pretvorena u Izvorni sevdah koji joj je dao slične oblike ali mnogo modernije i ljepše za uho.

U novije doba najveći uspon Izvorna muzika je doživjela 1960-tih godina. Prva moderna ploča je snimljena 1968 godine Kalesijska trojka "Kad Ibro pođe zemlju da brani" ali u to vrijeme nisu imali sponzora da bi se ta ploča izdala, pa su Braća Ilija i Marko Begić izdali prvu modernu kamenu ploču za gramofone da bi kasnije Zemljoradnička zadruga iz Kalesije bio sponzor i Kalesijskoj trojki za izdavanje njihove ploče koja je ipak prva bila snimljena u istoriji modernije muzičke umjetnosti iz Bosne. A sve to zahvaljujući Zlatku Prlendi u to vrijeme koi je bio voditelj radio emisije radio Sarajeva "Selo veselo" gdje se tragalo o narodnom muzičkom blagu Bosanaca i Hercegovaca.
Kad je 1969 godine izdata ploča Kalesijske trojke u to doba u Jugoslaviji je za nekih 30 tak dana prodato milion gramofona.Nasa Kalesijska trojka se podjednako nosila sa popularnosti u svijetu u to vrijeme kao najjaca muzicka grupa Bitlusi a nimalo nisu zaostajali za njima i Braća Ilija i Marko Begić.

Šargija

Šargija je okidački instrument dugog vrata, dugačak najčešće 95-100 cm. Koristi se u narodnoj muzici balkanskih zemalja, uključujući Srbiju, Bosnu, Hrvatsku i Albaniju.

Šargija vodi poreklo iz Bosne, iz vremena vladavine Otomanske imperije. Sviraju je Srbi, bosanski muslimani, Albanci i Hrvati.

Šargija je sličana dvožičanoj ćifteliji, ali ima više žica i izgleda kao primitivni saz. Korpus šargije je kruškolik, a vrat je dugačak (oko 50 cm). Korpus ima nekoliko manjih i jedan veći otvor. Čivije se nalaze na glavi i spreda i sa strane. Šargija ima 4, 5, 6, 7 i (ređe) više žica i oko 12 prečnika. Telo može biti napravljeno od odvojene bačve ili isklesan iz jednog komada drveta.

Na najvišoj žici se svira melodija, dok ostale žice služe kao bordunska pratnja. Ima zvečeći zvuk, kao turski saz. Šargiju obično prati violina. Uz svirku šargije se uglavnom igra, ali se pevaju i pesme.

Njome prate srpske junačke pesme i svirači u Krajini, a narodna pesma je spominje kao sedefli šargiju.